Heksen blijven boeien, van sprookjes tot eeuwen te late excuses over het onrecht dat enkele duizenden vrouwen en mannen werd aangedaan. Tentoonstellingen over hekserij en de bijgaande folteringen trekken ook nu nog heel wat bezoekers. Heksen, wie waren ze, wat bewoog hen.
In deze lezing brengt Catteeuw een historische schets van de heksenjacht met situering in ruimte (waar) en tijd (wanneer), waaruit een andere heks tevoorschijn treedt dan de gefictionaliseerde oude vrouw met wrat op de neus en punthoed. In de typologie van de heks spelen andere zaken een grote rol: magie, transvectie, metamorfose, satanistische elementen en antifeminisme. Het zijn elementen die van heksen en tovenaars 'andere' mensen maakten in de fantasie van de gemeenschap waarin ze leefden. Hoe werd een heksenproces gevoerd? En wat is precies de malleus maleficarum (de heksenhamer). En hoe leeft de heks verder in verhalen, sprookjes en sagen.
De lezing probeert Dichting und Wahrheit uit elkaar te halen.
Paul Catteeuw (1956) studeerde Germaanse filologie aan de Leuvense universiteit. Hij stond aan de wie van FARO (voorheen VCV), Leuvense Vereniging voor Volkskunde, LECA en Histories (voorheen Volkskunde Vlaanderen en FVV). Hij is voorzitter van de Koninklijke Kring voor Heemkunde Kontich en leidde de Gemeentelijke Erfgoedraad Kontich en is penningmeester bij het Olbrechtsgenootschap. Hij was tot 2014 lector Duits en Duits vertalen aan Karel de Grote Hogeschool (Antwerpen) en leidde er het Centrum voor Talen. Sinds 2004 deed hij onderzoek naar de verwerving van interculturele competenties in een multiculturele omgeving en doceerde er Interculturele Communicatie. Hij bestudeert sinds zijn pensionering de invloed van de christianisering op de begrafenisrituelen van de Toraja (Sulawesi-Indonesië). Sinds 2012 is hij redactiesecretaris en sinds 2021 eindredacteur van Volkskunde.
In het kader van de herdenking van 80 jaar bevrijding nodigt het Davidsfonds u uit op een reeks lezingen die de verschillende facetten van WO II belichten. Voor de eerste lezing is professor van Goethem de gastspreker.1942 is het kantelpunt van de Tweede Wereldoorlog. Vanaf november lijden de nazi's zware nederlagen. Overal in het Westen, van Londen tot Washington, veranderen overheden en hun ambtenaren de politiek.Zo ook in Antwerpen.
Het is inmiddels 300 jaar geleden dat Immanuel Kant werd geboren in het Pruisische Königsberg en er een strikt geregeld leven leidde, bijna als een robot: het ontlokte Heinricht Heine later de uitspraak dat Kan geen Lebensgeschichte hat: denn er hatte weder Leben noch Geschichte.
Zijn filosofie is het toppunt van het Verlicht Rationalisme. In het zog van Descartes 'je pense donc je suis', onderzocht hij de mogelijkheid van kennis en ethiek wanneer alleen het bewustzijn en zijn gewaarwordingen als zeker kunnen bestempeld worden. Daarom vormt Kant een uiterst belangrijke stap in de westerse filosofie.
Zijn moeilijke kenleer (Kritik der Reinen Vernunft) wordt in deze lezing aan de hand van een wasmachine (...) volledig duidelijk gemaakt.
Kants ethiek (Kritik der Praktischen Vernunft) blijft tot vandaag nazinderen, onder meer in het rechtswezen en leverde duidelijk inspiratie voor de Universele verklaring van de rechten van de mens. Bovendien blijft zijn denken een voedingsboedem van het Liberalisme.
Zijn wijsgierige esthetica (Kritik der Urteilskraft) heeft minder impact gehad.
Kant enthousiasmeerende verschillende leerlingen waaronder Johann Gottfried Herder. Maar ook ractie bleef niet uit: Schopenhauer en vooral Nietsche verpulverden zijn rationalistische benadering.
dr. Jan Vaes is sedert jaren verbonden aan de Davidsfonds academie en hij was ook al vele malen te gast in ons Cultuurcafé.
We kennen hem vooral als (kunst)historicus die professioneel was verbonden aan de UCLL waar hij naast zijn vakgebied ook de cursus filosofie gaf. Vanuit dit engagement heeft hij zich ook verdiept in de filosofie en onder meer die van Kant en tijdgenoten.
lezingenreeks over WO II door dr. Jan Vaes, historicus en kunsthistoricus en docent aan de Davidsfonds Academie.
lezingenreeks door dr. Jan Vaes historicus en kunsthistoricus en docent aan de Davidsfonds Academie
Na de WO II werden de VS de leidende machtsfactor in de wereld. Is dit vandaag nog zo? Welke rol zal de nieuwe president Trump hierin spelen?
Toegangsprijs € 10 en € 5 met DF Cultuurkaart; leden Kamer voor Heemkunde
